بوتاکس یا سم بوتولینوم، یک نوع نوروتوکسین است که توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم تولید میشود و می‌تواند با مسدود کردن سیگنال‌دهی عصب به عضله، به شل و آرام کردن عضلات زیر پوست کمک کند. این مسئله در کاهش خطوط و چین‌و‌چروک‌ها و جوانسازی صورت بسیار موثر است.
معمولا تزریق بوتاکس در دوز کم بی‌خطر است. با این وجود، برخی از افراد بعد از تزریق با عوارض جزئی مانند قرمزی، تورم و کبودی یا عوارض خطرناکی مانند سردرد، گردن‌درد، سوءهاضمه، بیحسی در صورت، افتادگی پلک، تاری دید، مشکل در تنفس و بلع مواجه می‌شوند.
تحقیقات نشان داده‌اند که علاوه‌بر کیفیت بالای ماده بوتاکس و مهارت بالای پزشک، توجه به اصول مراقبت بعد از بوتاکس نیز در کاهش احتمال بروز این عوارض بسیار موثر است. به‌همین‌دلیل، در این مطلب تصمیم گرفته‌ایم شما را با نکاتی در زمینه مراقبت‌های بعد از بوتاکس آشنا کنیم. پیشنهاد می‌کنیم بعد از تزریق، علاوه‌بر توجه به دستورالعمل ارائه‌شده توسط پزشک، به نکات زیر نیز توجه کنید.
نحوه تزریق بوتاکس
برای تزریق بوتاکس نیازی به بیهوشی نیست. فقط ممکن است پزشک به‌منظور کنترل درد از بی‌حس‌کننده موضعی استفاده کند. اصولا بسته به محل و عمق چین‌و‌چروک‌ها نیاز به دوز متفاوتی از بوتاکس است.
آثار اولیه بعد از گذشت 72 ساعت و نتایج نهایی بعد از گذشت 7 تا 14 روز ظاهر می‌شوند. میزان ماندگاری بوتاکس برحسب نوع برند آن، بین 3 تا 9 ماه متغیر است. به‌همین‌دلیل، پس از گذشت چند ماه باید برای تزریق مجدد مراجعه کنید.
اصول مراقبت بعد از بوتاکس
توجه به اصول مراقبت بعد از بوتاکس، نه تنها میزان موفقیت این روش زیبایی را افزایش می‌دهد بلکه در کاهش احتمال انتقال ماده بوتاکس به سایر نواحی بدن، آسیب عصبی و بروز عوارض نگران‌کننده‌ای مانند افتادگی پلک بسیار موثر است.
بهتر است بعد از تزریق، بقیه روز را استراحت کنید و از ورزش کردن و انجام فعالیت بدنی شدید خودداری کنید. از فشار دادن، لمس کردن یا مالش دادن نواحی تحت درمان خودداری و این نواحی را به حال خود رها کنید. در ادامه به سایر نکات مراقبت بعد از بوتاکس اشاره خواهیم کرد.
تا چندین ساعت بعد از تزریق، از خم شدن یا خوابیدن خودداری کنید
طبق آخرین دستورالعمل ارائه‌شده در زمینه مراقبت بعد از بوتاکس، بهتر است فرد بعد از تزریق تا 4 ساعت به حالت نشسته باشد. زیرا خم شدن یا خوابیدن می‌تواند باعث پخش شدن سم بوتولینوم و کبودی محل درمان شود.
محل تزریق را لمس نکنید
ازآنجایی‌که لمس کردن یا ماساژ دادن محل تزریق می‌تواند باعث انتشار ماده بوتاکس به نواحی دیگر شود و اثربخشی آن را کاهش دهد، پزشکان توصیه می‌کنند تا 3 روز از انجام این کار خودداری کنید. خوابیدن روی محل تزریق نیز توصیه نمی‌شود، زیرا فشار زیادی وارد میکند.
البته بهتر است بدانید که طبق اغلب دستورالعمل‌های مراقبت بعد از بوتاکس، انجام تمریناتی مانند خندیدن، اخم کردن و بالا بردن ابروها مفید است. این حرکات می‌توانند کمک کنند که اثرات جوانسازی بوتاکس زودتر ظاهر شوند.
از کمپرس سرد استفاده کنید
برای کاهش درد، تورم و کبودی محل تزریق، می‌توانید یک کمپرس سرد یا کیسه یخ روی محل تزریق قرار دهید. البته انجام این کار بهصورت مستمر توصیه نمی‌شود؛ زیرا احتمال تحریک پوستی وجود دارد. توصیه می‌کنیم هر دو ساعت یکبار و هر بار به مدت 10 تا 15 دقیقه کمپرس را به‌آرامی در تماس با پوست صورت قرار دهید. از مالش دادن پوست با کمپرس خودداری کنید.
از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید پرهیز کنید
گرما باعث افزایش فشار خون میشود و می‌تواند کبودی محل تزریق را تحریک کند. به‌همین‌دلیل، توصیه می‌کنیم به مدت 1 تا 2 روز از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید پرهیز کنید. این مسئله در مورد سایر منابع گرما مانند سونا، جکوزی، دستگاه سولاریوم و دوش آب گرم نیز صدق میکند.
از ورزش کردن و انجام فعالیت بدنی سنگین خودداری کنید
طبق اصول پزشکی مراقبت بعد از بوتاکس، اگرچه این روش زیبایی نیازی به گذراندن دوران نقاهت ندارد و بعد از انجام آن می‌توانید فعالیت‌های معمول خود را با احتیاط از سر بگیرید.، اما برای ورزش کردن و انجام فعالیت بدنی سنگین باید تا چند روز صبر کنید. زیرا فعالیت بدنی بیش‌ازحد، باعث افزایش جریان خون میشود. این مسئله می‌تواند ماده بوتاکس را به مناطق ناخواسته پخش کند و همچنین خطر بروز تورم و کبودی را افزایش دهد.
صورت خود را آرایش نکنید
سعی کنید حداقل تا 24 ساعت از آرایش کردن و حتی استفاده از محصولات مراقبت از پوست خودداری کنید. زیرا نه تنها باعث مالش صورت می‌شوند و به‌طور بالقوه بوتاکس را به نواحی دیگر پخش می‌کنند بلکه خطر بروز آکنه و واکنش آلرژیک در پوست صورت را افزایش می‌دهند.
انجام سایر درمان‌های پوستی را به بعد موکول کنید
از نظر پزشکان و طبق اصول مراقبت بعد از بوتاکس، شما تا یک هفته اجازه انجام سایر درمان‌های زیبایی مانند تزریق فیلر یا پرکننده پوستی، فیشیال یا پاکسازی صورت و لایه‌برداری فیزیکی یا شیمیایی را روی صورت خود ندارید. انجام زودهنگام آن‌ها شدت عوارض جانبی بوتاکس و میزان اثربخشی آن را کاهش می‌دهد.
سیگار نکشید و الکل ننوشید
ازآنجایی‌که سیگار و الکل باعث تداخل در روند بهبودی محل تزریق می‌شوند، لازم است تا چند روز از مصرف آن‌ها خودداری کنید. در غیر این صورت، ممکن است درگیر عوارض جانبی خطرناک بوتاکس شوید.
مصرف برخی از داروها را متوقف کنید
مصرف داروهایی مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و ضدانعقاد، خطر کبودی و خونریزی را افزایش می‌دهد. به‌همین‌دلیل، توصیه می‌کنیم قبل از تزریق در مورد داروهای مصرفی خود با پزشک صحبت کنید.
مشکلات احتمالی در صورت رعایت نکردن اصول مراقبت بعد از بوتاکس
اینکه بعد از تزریق با مشکلات جزئی مانند درد، ناراحتی، قرمزی، خونریزی، تورم و کبودی مواجه شوید کاملا طبیعی است. در واقع مشکل اصلی اینجاست که بی‌توجهی به اصول مراقبت بعد از بوتاکس باعث تشدید این عوارض میشود و مدت ماندگاری آن‌ها را افزایش می‌دهد. معمولا این عوارض جزئی طی 48 تا 72 ساعت بهصورت خودبهخود برطرف می‌شوند.
با توجه به اینکه بوتاکس قدرت فلج کردن موقت عضلات را دارد، عدم توجه به نکات مطرح‌شده در زمینه مراقبت بعد از بوتاکس می‌تواند باعث انتقال آن به نواحی دیگر بدن از طریق جریان خون و بروز عارضه سمیت بوتولینوم شود. از علائم آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دوبینی و تاری دید
- خشکی چشم
- تورم و افتادگی پلک و عدم تقارن در ابروها
- کج شدن یک طرف دهان و نمایان شدن لثه‌ها
- ریزش تار ابروها
- سردرد و گردن‌درد
- ضعف عمومی بدن
- اسپاسم عضلانی بدن
- مشکل در بلع
- مشکلات معده مانند حالت تهوع و استفراغ
- مشکل در صحبت کردن
- دیسفونی (تغییر یا گرفتگی صدا)
- افزایش ضربان قلب
- از دست دادن کنترل مثانه و بی‌اختیاری ادرار
- واکنش آلرژیک (با علائمی مانند بثورات پوستی، کهیر، خارش پوست، خشکی دهان، تنگی نفس، خس‌خس سینه، خستگی، سرگیجه و غش کردن)
بهتر است بدانید که از نظر پزشکان، عارضه سمیت بوتولینوم زمان مشخصی ندارد و می‌تواند ساعت‌ها، روزها یا حتی هفته‌ها پس از تزریق بوتاکس رخ دهد. پس باید حداقل تا یک هفته به اصول مراقبت بعد از بوتاکس پایبند باشید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
طبق اصول مراقبت بعد از بوتاکس، اگر بعد از تزریق عوارضی جانبی مانند درد و تورم بیش از 3 روز ادامه پیدا کردند یا شدت آن‌ها بیشتر شد، حتما باید به پزشک خود اطلاع دهید. زیرا خطر بروز آسیب عصبی و انواع عفونت باکتریایی و قارچی پوست وجود دارد. قابل ذکر است که کبودی محل تزریق گاهی تا 2 هفته ادامه پیدا میکند. پس خیلی نگران طولانی شدن این مشکل نباشید.
مشکلات و عوارض جدی تزریق بوتاکس و عارضه سمیت بوتولینوم نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند. حتی اگر چندین روز یا چند هفته پس از دریافت درمان بوتاکس ظاهر شوند. بنابراین، تعلل نکنید و به محض مواجهه با دوبینی و تاری دید، تورم و افتادگی پلک، کج شدن یک طرف دهان و مشکل در بلع و غیره به مطب پزشک خود مراجعه کنید.
سخن آخر
اگرچه بلافاصله بعد از تزریق بوتاکس می‌توانید فعالیت‌های روزانه خود را از سر بگیرید، اما برای دستیابی به نتایج مطلوب و کاهش عوارض باید به اصول مراقبت بعد از بوتاکس توجه کنید. حتما در این زمینه با پزشک خود صحبت کنید. او می‌تواند براساس شرایط بالینی و نحوه درمان شما بهترین دستوالعمل مراقبت بعد از بوتاکس را ارائه دهد.
